Heatrex - Hoger waardebehoud van warmtepompen door minder materialen te gebruiken
De vraag naar duurzame energie-oplossingen neemt toe, en warmtepompen spelen hierin een sleutelrol. Maar hoe kunnen we de ecologische voetafdruk van deze technologieën verkleinen en hun levensduur verlengen? Het HEATReX-project waaraan Flanders Make deelneemt, zoekt antwoorden door het toepassen van circulaire strategieën, zoals reparatie, hergebruik en revisie. Dit project richt zich op het behoud van waarde binnen het ecosysteem van residentiële warmtepompen en wil een blauwdruk ontwikkelen voor een duurzamer gebruik van materialen, die ook in andere industrieën toepasbaar is.
Geen klimaattransitie zonder materiaaltransitie
Om de doelstellingen met betrekking tot groene warmte te realiseren, voorziet het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) de installatie van 231.000 residentiële warmtepompen tegen 2030 (oftewel 50.000 per jaar). Dit zorgt voor een aanzienlijke vermindering van de jaarlijkse koolstofvoetafdruk van Vlaanderen. Hoe wenselijk ze ook zijn voor de energietransitie, oplossingen zoals warmtepompen (maar ook elektrische auto's, batterijen, windturbines, fotovoltaïsche panelen) hebben een niet te verwaarlozen ecologische voetafdruk door hun materiaalgebruik, opgeslagen energie en emissies tijdens de productiefase. Bovendien worden sommige kritieke grondstoffen voor warmtepompen duurder en schaarser. Ook zijn toeleveringsketens steeds kwetsbaarder voor verstorende gebeurtenissen. Het mag duidelijk zijn: het is cruciaal om het materiaalgebruik van warmtepompen te verminderen.
Het HEATReX project wil onderzoeken en in de praktijk brengen hoe mechatronische producten langer hun waarde kunnen behouden door het toepassen van circulaire ReX strategieën. ReX staat dan voor reuse, repair, refurbishment, reconditioning of remanufacturing. Het project zoekt haalbare ReX concepten en pakt knelpunten aan voor residentiële warmtepompen. Gezien deze verdeeld worden via indirecte distributie (verkoop en diensten via een dealer netwerk) is het belangrijk hierbij het hele ecosysteem te betrekken. De kennis en oplossingen worden opgebouwd binnen het specifieke ecosysteem rond residentiële warmtepompen, maar projectresultaten en leerlessen zullen ook met een bredere doelgroep in de maakindustrie gedeeld worden.
De uitdaging
Binnen het ecosysteem rond warmtepompen ontbreekt het momenteel aan inzichten over ReX strategieën -zowel op niveau van individuele componenten, als van de warmtepomp zelf- en hun impact op de waardeketen.
Deze levensduurverlengende strategieën worden dan ook nauwelijks toegepast. Uitdagingen zijn onder andere de huidige voorkeur voor volledige vervanging van de pomp boven reparatie, problemen met het retourneren, beoordelen en reviseren van componenten, en het gebrek aan een evenwichtig bedrijfsmodel en marktplaats in bestaande waardeketens.
Het doel: sterk gereduceerde voetafdruk per geïnstalleerde kilowatt warmte
In het HEATReX-project onderzoeken we welke circulaire ReX-strategieën haalbaar en betaalbaar zijn. Deze strategieën moeten bovendien resulteren in een sterk gereduceerde voetafdruk per geïnstalleerde kilowatt warmte. We verkennen verschillende scenario's, waarbij we combinaties van circulaire strategieën, bedrijfsmodellen en samenwerkingsvormen testen. Daarnaast experimenteren we met operationele concepten en ondersteunende (digitale) technologieën. Tot slot verzamelen we inzichten over hoe het ontwerp van warmtepompen, hun componenten en de configuratie van het ecosysteem de haalbaarheid kunnen vergroten.
We zullen de opgedane inzichten ook toepassen in vergelijkbare sectoren. Op lange termijn streven we ernaar om zowel de overgang naar groene warmte te versnellen als de materiaalvoetafdruk van mechatronische systemen, die via dealers worden geïnstalleerd en onderhouden, aanzienlijk te verminderen.
Lees ook het artikel van projectpartner Sirris over het HEATReX-project.
Hoe kan jouw bedrijf deelnemen?
Wil je met jouw onderneming aan de slag met dit thema? Neem dan contact met ons op voor waardevolle inzichten en samenwerkingspartners die je verder kunnen helpen. We richten ons met dit project op specifieke Vlaamse sectoren:
- Bedrijven in de maakindustrie die hoogwaardige mechatronische producten produceren, verkopen en onderhouden via dealers. Denk aan bedrijven zoals Daikin en Climatronix, actief in bouwtechnologie, maar ook in sectoren zoals e-mobiliteit, energievoorziening en productie.
- Dienstverleners en maatwerkbedrijven die al ReX-diensten (hergebruik, reparatie, revisie) aanbieden of dit overwegen.
- Technologieleveranciers die hun oplossingen willen uitbreiden of aanpassen om de circulaire economie te ondersteunen, zoals tools voor conditiebepaling, digitale productpaspoorten of digitale marktplaatsen.
Partners
